Sahte Gübrelerle Mücadele: Hukuki ve Cezai Yaptırımlar
Gübre Nedir?
Gübre, bitkilerin güzelce büyüyebilmesi için gerekli olan kimyasal elementlerin toprağa
eklenmesinde kullanılan organik&inorganik katkı maddelerinin genel adıdır. Özellikle de toprak
ve suyun bitkilerin büyümesi için yetersiz kaldığı hallerde gübre ihtiyacı ortaya çıkar.
Gübrenin Tarımdaki Önemi
Elde edilecek ürünlerin kalitesinin artması için çok etkili bir yöntemdir. Ayrıca toprağın
kimyasal yapısı için gerekli besin içeriğinin arttırılarak düzeltilmesi sağlanır. Bitkiler için çok
daha sağlıklı bir büyüme ortamı temin edilmiş olur. En önemlisi ise hiç kuşkusuz, toprağın verim
gücünü fazlasıyla arttırmasıdır. Bu şekilde de tarımdan elde edilecek kazancın daha istikrarlı hale
gelmesi mümkün olacaktır.
Hukuki Açıdan Gübre
Gübreler, tarımda hayata geçirilmeden önce dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır.
Bu hususlardan birisi ise gübrelerin piyasaya arz edilmesi meselesidir. Gübreler piyasaya arz
edilmeden önce mutlaka ama mutlaka TARIMDA KULLANILAN KİMYEVİ GÜBRELERE
DAİR YÖNETMELİK ve TARIMDA KULLANILAN GÜBRELERİN PİYASA
GÖZETİMİ VE DENETİMİ YÖNETMELİĞİ hükümlerine uygun olmak zorundadır.
Gübrelerin içermesi gereken değerler de bu sayede saptanabilir. Bunlara aykırılık olması halinde
idari para cezaları uygulanabileceği gibi yetkili kuruluşun uygulanacak cezaları tespit etmesi
gündeme gelebilir.
Sahte Gübre Nedir? Zararları Nelerdir?
Yıllar içinde tarımsal faaliyetlerdeki artış ile beraber bazı şahısların bu durumu fırsat
bilerek sahte gübreleri piyasaya arz ettiğine rastlanmıştır. Bu ihtimale karşı gübre satın almadan
önce satışı yapan kişi veya kurumun satış yapabilmeleri için zorunlu olan lisans ve tescil
belgesine sahip olduklarından emin olunmalıdır. Aksi taktirde bu durum, çiftçilerin büyük
zararlara uğramasına yol açmaktadır. Gübrelerin içermesi gereken değerlerin sıfır olduğunun
tespit edilmesiyle de sahtelikleri anlaşılabilmektedir. Sahte gübrelerin bir diğer özelliği ise
içerdikleri tuz oranının fazlalığıdır. Bu durum ise toprağın oldukça uzun bir zaman dilimi
boyunca olumsuz etkilenmesine sebep olur. Böylelikle de o toprağın tarıma elverişliliği uzun bir
süre için ağır bir darbe almış olur.
Sahte Gübre Üretim ve Satışının Hukuki ve Cezai Yaptırımları
Daha önceki maddelerde belirttiğim üzere gübrelerin piyasaya arz edilmeden önce
bakanlıktan, lisans belgesi ve piyasaya arz edecekleri her bir ürün için tescil belgesi alınması
gerekmektedir. Uygulamamızda lisans ve tescil belgesi koşulunu karşılamayan gübrelerle alakalı
olarak bu kuralı ihlal eden gerçek ve tüzel kişilere 50.000 TL idari para cezası uygulanmaktadır.
Bununla birlikte piyasaya arz edilmiş tüm ürünlerinin de toplatılması söz konusudur.
Yurt içinde yalnızca tescil belgeli ürünlerin veya gübrelerin piyasaya arz edilmesi
mümkündür. Bu gübreler/ürünler bakanlıkça uygun bulunacak şekilde ambalajlı ve etiketli olmak
zorundadır. Gübrelerin ithali ve ihracı ise ilgili bakanlık izni oldukça mümkündür. Bu şartlara
aykırılık olması durumlarında 50.000 TL idari para cezası uygulanır ve piyasaya arz edilen tüm
ürünleri de toplatılır. Gübrelerin patlayıcı veya patlatıcı amaçlar ile kullanılması halinde ise daha
sert bir yaptırım öngörülmüş olup 100.000 TL idari para cezası uygulandığı gibi ayrıca TCK
hükümlerinin de devreye girmesinden ötürü Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda
bulunulur. Tescil belgesi olmadığı halde taklit yoluyla tescilliymiş gibi piyasaya arz edilen
ürünlerin tespiti halinde ise 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile birlikte 250.000 TL de idari para
cezası uygulanır. Eğer varsa lisans ve tescil belgeleri de iptal olacağı gibi piyasaya arz edilmiş
ürünlerinin de toplatılması gündeme gelecektir. Mevzuata aykırı olacak şekilde üretilmiş
olan(tağşiş) gıda ürünlerini piyasaya arz edenlere ise 50.000 TL idari para cezası uygulanır.
Bu idari para cezaları, o yerin en büyük mülki idare amiri tarafından uygulanır. Güncel
uygulama bu şekildedir ve bununla alakalı olarak da Gübre Kanunu Taslak Çalışması
mevcuttur.
Av. Ayberk POLATSOY